Xét nghiệm nước tiểu là một xét nghiệm quan trọng trong việc đánh giá tình trạng sức khỏe của người bệnh. Trong các chỉ số của loại xét nghiệm này, chỉ số BIL được bác sĩ sử dụng khác nhiều. Vậy chỉ số BIL trong nước tiểu là gì? Bao nhiêu là bình thường? Cùng khám phá câu trả lời với Đất Việt Medical nhé!

Tổng quan về xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm nước tiểu là xét nghiệm xác định các hóa chất và nồng độ của chúng trong nước tiểu. Qua đó, cung cấp cho bác sĩ cơ sở để chẩn đoán các bệnh liên quan như: tiểu đường, bệnh thận, bệnh gan, nhiễm ceton, nhiễm trùng đường tiết niệu,...

Các chỉ số thường được sử dụng trong xét nghiệm nước tiểu là: Glucose niệu, nitrit, bilirubin (BIL), protein, bạch cầu, pH, tỷ trọng nước tiểu, thể ceton, hồng cầu, urobilinogen, ascorbic acid. Trong đó, độ pH và tỷ trọng nước tiểu là có giá trị cụ thể, còn những chỉ số khác thường có kết quả là âm tính (<0). Do đó, nếu kết quả xét nghiệm nước tiểu đo được là dương tính thì bệnh nhân đang gặp phải một số bệnh lý, ảnh hưởng tới sức khỏe. 

Xét nghiệm nước tiểu thường được chỉ định thực hiện trong những trường hợp sau: 

• Bệnh nhân có những biểu hiện bất thường về sức khỏe liên quan đến thận, đường tiết niệu như đau bụng, đau lưng, tiểu ra máu, tiểu nhiều lần, tiểu buốt,...
• Cá nhân thực hiện khám sức khỏe định kỳ
• Các cá nhân cần được sàng lọc chất gây nghiện liên quan đến thuốc lắc, cần sa,...
• Bệnh nhân đang điều trị các bệnh lý về thận, tiểu đường,...

Đọc thêm:

• Máy phân tích nước tiểu hoạt động dựa trên nguyên lý nào?
• Kinh nghiệm mua máy xét nghiệm nước tiểu bán tự động
• Giá máy xét nghiệm nước tiểu 10 thông số tốt nhất ở đâu?

BIL trong nước tiểu là gì?

Qua phần trên, có thể thấy chỉ số BIL chính là bilirubin trong xét nghiệm nước tiểu. Cụ thể, chỉ số này là sắc tố màu vàng, được hình thành từ quá trình phá hủy hồng cầu và những chất khác như myoglobin và cytochrome. 

Bilirubin có hai loại là bilirubin tự do (BIL gián tiếp) và bilirubin liên hợp (BIL trực tiếp). Trong đó, bilirubin tự do được hình thành như sau: Sau khi tế bào hồng cầu bị phá vỡ, hemoglobin trong hồng cầu được phân giải thành sắt, nhân Hem, globin. Dưới tác dụng của enzym oxygenase, nhân Hem sau đó được chuyển hóa thành biliverdin. Cuối cùng biliverdin chuyển hóa thành bilirubin tự do. Loại bilirubin chiếm khoảng 80% số bilirubin trong máu và không xuất hiện trong nước tiểu. 

Còn bilirubin liên hợp được tạo thành qua việc bilirubin tự do kết hợp cùng với acid glucuronic. Loại này chiếm khoảng 20% số bilirubin toàn phần và được lọc qua thận. 

Tại ruột, bilirubin được chuyển hóa thành urobilinogen (dưới tác động của vi khuẩn). Một phần chất này được tái hấp thụ vào máu, phần còn lại được thải qua nước tiểu và phân. 

Các hình thức xét nghiệm chỉ số BIL

Xét nghiệm chỉ số BIL giúp biết được hàm lượng bilirubin trong cơ thể bệnh nhân. Bệnh nhân có thể biết được chỉ số này qua các hình thức xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm bilirubin niệu: chỉ số bilirubin được cung cấp trong xét nghiệm này thường là âm tính hoặc rất thấp. Nếu xét nghiệm thấy chỉ số bilirubin trong nước tiểu thì bệnh nhân gặp vấn đề về sức khỏe
• Xét nghiệm bilirubin máu: phương pháp này được sử dụng khá phổ biến. Theo đó, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện xét nghiệm sinh hóa để có được chỉ số này
• Xét nghiệm bilirubin có trong dịch ối: phương pháp này thường được áp dụng cho phụ nữ mang thai để kiểm tra hàm lượng bilirubin 

Tham khảo: Máy phân tích nước tiểu Contec chính hãng, uy tín

Chỉ số BIL bao nhiêu là bình thường ?

Chỉ số bilirubin bình thường có giá trị thường là âm tính. Bác sĩ có thể đánh giá chỉ số bilirubin qua các số liệu sau:

• Bilirubin toàn phần: chỉ số này là tổng hợp các chỉ số bilirubin tự do và bilirubin toàn phần, thường thì bilirubin toàn phần có giá trị là 0.2 - 1 mg/dL (hoặc 3.4 - 17.1 mol/L)
• Bilirubin tự do: chỉ số này thường nằm trong khoảng 0.1 - 1.0 mg/dL hoặc 1 - 17 mol/L
• Bilirubin liên hợp: BIL trực tiếp có giá trị thông thường đo được là 0.0 - 0.4 mg/dL hoặc 0 - 7 mol/L

Nếu chỉ số BIL tăng cao hơn bình thường, đặc biệt là BIL trực tiếp thì đó rất có thể là một biểu hiện của những bệnh lý về gan, thận, đường tiết niệu,...Cụ thể như sau:

• Bệnh lý về gan: xơ gan, viêm gan do thuốc, viêm gan virus, u gan,...(biểu hiện các bệnh lý thường là vàng da)
• Bệnh lý về mật: sỏi mật, ung thư đường mật, viêm đường mật, viêm tụy, ung thư tụy
• Nguyên nhân khác: các bệnh lý như bệnh Wilson, bệnh Dubin Johnson, bệnh thiếu hụt enzym alpha 1 - antitrypsin,...

Lưu ý, nhiều trường hợp xét nghiệm chỉ số bilirubin cho kết quả là dương tính giả và âm tính giả. Nguyên nhân dẫn tới hiện tượng này có thể do:

• Âm tính giả: nồng độ vitamin C tăng cao, mẫu nước tiểu đem đi xét nghiệm để quá lâu, sử dụng thuốc rifampicin, hoặc do tia tử ngoại,...
• Dương tính giả: sử dụng thuốc phenothiazines

Tóm lại, chỉ số bilirubin phản ánh rất nhiều điều về tình trạng sức khỏe của cơ thể. Nếu nhận thấy có bất kỳ dấu hiệu nào mà chúng tôi đã chia sẻ, bạn nên tới các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và thăm khám, điều trị nhanh chóng. 

Hy vọng qua bài viết, bạn đã hiểu được chỉ số BIL trong nước tiểu là gì và có những biện pháp can thiệp kịp thời. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết, chúc bạn nhiều sức khỏe!