QC là một hoạt động cần thiết trong tất cả các phòng xét nghiệm. QC thường xuyên sẽ đảm bảo kết quả nội kiểm đúng theo tiêu chuẩn do nhà sản xuất đưa ra, giúp kết quả xét nghiệm được đảm bảo. Vậy QC là gì? Thực hiện như thế nào cho đúng? Cùng Đất Việt Medical tìm hiểu hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!

Chạy QC là gì?

QC có tên đầy đủ trong tiếng Anh là “Quality Control”, nghĩa là “kiểm tra chất lượng”. QC còn thường được hiểu là “kiểm chuẩn”. QC là hoạt động sử dụng các biện pháp kỹ thuật nhằm đảm bảo kết quả xét nghiệm của máy có giá trị tương đương với giá trị thực tế. 

Mục đích của QC chủ yếu là phát hiện những sai sót trong quá trình thực hiện xét nghiệm, từ đó khắc phục và đưa ra kết quả chính xác cho bệnh nhân khi thực hiện xét nghiệm. 

QC được thực hiện qua hai hoạt động:

• Nội kiểm (IQC - Internal Quality Control)
• Ngoại kiểm (EQA - External Quality Assessment)

Tham khảo:

• So sánh máy xét nghiệm sinh hóa tự động và máy bán tự động
• Tìm hiểu các loại máy xét nghiệm sinh hóa của Zybio
• Hãng máy xét nghiệm sinh hóa nào tốt?

Phân tích lô nội kiểm mới 

Khi lô hàng nội kiểm cũ gần tới hạn (khoảng 20 ngày), phòng khám cần chạy song song lô nội kiểm mới nhằm đảm bảo lô mới là chuẩn chất lượng. Để thực hiện được sớm, phòng khám cần yêu cầu phía nhà cung cấp chuyển lô QC mới đến trước. 

Thông thường, một lô QC máy sinh hóa sẽ có hạn sử dụng từ 1 - 2 năm, khi lô cũ sắp sử dụng hết, bạn sẽ lấy lô mới ra chạy song song và mỗi ngày cần chạy lặp lại một lần (CLSI C24 - A3) với từng mức QC. Khi chạy song song đến hết 20 ngày, bạn sẽ có 20 dữ liệu tương ứng với từng mức QC.

Với các mức dữ liệu có được, bạn có thể tính toán giá trị Mean, CD và SD. Nhưng cần loại bỏ các điểm vi phạm 1 - 3 giây (đối chiếu với dải của nhà sản xuất). Trên Excel, bạn tính giá trị Mean bằng hàm Average; giá trị SD bằng hàm STDEV, giá trị CV bằng (SD/Mean)x100. 

Lưu ý rằng, giá trị SD của 20 dữ liệu này là rất nhỏ nên không thể dùng làm dải mới. Do đó, bạn cần tính lại giá trị SD bằng cách sử dụng giá trị CV cộng dồn.

Tính giá trị CV cộng dồn

Giá trị CV cộng dồn là giá trị CV của những lô QC trước đó. Để tính CV cộng dồn, bạn cần sử dụng giá trị CV cộng dồn của ba lô nội kiểm. Nếu như không đủ dữ liệu, bạn có thể sử dụng giá trị CV cộng dồn của khoảng thời gian 3 - 6 tháng trước đó. 

Dưới đây là công thức tính giá trị CV cộng dồn: 

%CV cộng dồn = ((CV lot A1 x số điểm chạy lot A1) + (CV lot A2 x số điểm chạy lot A2) + (CV lot A3 x số điểm chạy lot A3)) / (tổng số điểm chạy của 3 lot)

Tính giá trị SD cho lô QC mới

Sau khi đã có giá trị CV cộng dồn, bạn cần sử dụng giá trị vừa tìm được để tính giá trị SD mới. Trước đây, ta có công thức tính CV là (SD/Mean)x100, bây giờ sau khi đã có giá trị CV cộng dồn thì ta có thể tính được giá trị SD cho lô mới bằng công thức:
 
SD lô mới = (CV cộng dồn x Mean)/100

Như vậy bạn đã có được giá trị SD mới. Giá trị này cần đảm bảo được hai điều kiện:

• Nhỏ hơn giá trị SD của nhà sản xuất
• Lớn hơn giá trị SD của 20 điểm

Sau khi đã có được giá trị SD mới, bạn sẽ có dải QC mới cho phòng xét nghiệm là Mean (20 điểm) ± 2SD mới. Dải QC này đạt yêu cầu khi có giá trị nhỏ hơn dải QC của nhà sản xuất. Nếu giá trị QC tính được lớn hơn dải tiêu chuẩn của nhà sản xuất thì nguyên nhân có thể do Mean của bạn quá khác biệt với Mean của nhà sản xuất. Lúc này, bạn cần chạy chuẩn lại máy để tính lại giá trị Mean (để tránh trường hợp này, bạn cần so sánh giá trị Mean của phòng xét nghiệm với giá trị Mean của nhà sản xuất trước khi chạy QC, đảm bảo rằng Bias không vượt quá giới hạn).

Sau khi đã tính lại và chấp nhận dải QC mới, bạn có thể sử dụng dải mới này để dùng cho lô nội kiểm mới. Bạn có thể sử dụng dải mới để cài đặt lại trên thiết bị xét nghiệm, thay thế dải QC của nhà sản xuất.

Duy trì dải QC bằng giá trị Mean cộng dồn

Tuy nhiên, thực tế giá trị QC thay đổi theo thời gian. Dẫn tới việc vi phạm westgard. Như vậy, việc thực hiện QC là công việc cần hết sức thận trọng. 

Bên cạnh đó, do dải QC chỉ là tạm thời nên bạn cần thường xuyên xây dựng dải QC khi sử dụng lô nội kiểm hiện tại. Trong thời gian đó, bạn phải thường xuyên tính lại giá trị Mean và giá trị SD. Cứ sau khoảng 30 điểm QC hoặc 60 điểm QC, bạn có thể tính lại giá trị Mean (Mean cộng dồn) và giá trị SD cho dải QC mới (CLSI C24 - A3). 

Tóm lại, để chạy QC máy sinh hóa, bạn cần thực hiện theo 5 bước sau: 

• Tính các giá trị Mean, SD, CV ban đầu trong 20 ngày trước khi lô nội kiểm mới hết hạn
• Tính giá trị CV cộng dồn
• Tính giá trị SD cho lô QC mới
• Áp dụng dải QC mới

Duy trì dải QC mới bằng giá trị Mean cộng dồn

Trên đây là hướng dẫn chạy QC cho máy xét nghiệm sinh hóa tự động. Bên cạnh cách thủ công mà chúng tôi cung cấp, bạn có thể sử dụng phần mềm được cung cấp bởi nhiều đơn vị khác nhau. 

Nếu bạn có những câu hỏi khác về quá trình QC hoặc về máy xét nghiệm, đừng ngần ngại liên hệ tới hotline 0901.333.689 của Đất Việt Medical để được tư vấn nhanh chóng nhé!