Trong tâm thức của người Việt Nam, không ai là không nhớ tới công ơn của các vị Vua Hùng - những vị vua có công lớn trong việc dựng nước Việt Nam từ buổi đầu bình minh của dân tộc. Trong dịp tưởng nhớ đến các Vua Hùng, hãy cùng Đất Việt Medical tìm hiểu chi tiết về nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, cũng như những lưu ý cần biết khi đi Lễ nhé!

Nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Giỗ Tổ Hùng Vương

Giỗ Tổ Vua Hùng hay Lễ hội Đền Hùng là một lễ hội lớn của dân tộc Việt Nam. Lễ hội được tổ chức vào ngày 10 tháng 3 âm lịch hàng năm, nhằm tưởng nhớ, tỏ lòng biết ơn đối công lao của các vị Vua Hùng trong lịch sử dựng nước của dân tộc. 

Chắc hẳn, từ thuở thơ bé, bạn đọc đã nghe tới câu ca dao: “Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng mười tháng ba”. Câu ca dao này đã đi vào tâm thức của mỗi con người Việt Nam như một lời gợi nhắc đến truyền thống uống nước nhớ nguồn, dù ở chốn nào, làm gì cũng đều phải nhớ cội nguồn và công ơn của những người đi trước. 

Theo tài liệu được ghi trong cuốn “Đại Việt sử ký toàn thư” của Ngô Sĩ Liên,  u Cơ và Lạc Long Quân được coi như Thủy Tổ của người Việt sau này, hai người là cha mẹ của vị Vua HÙng đầu tiên. Thời kỳ của các Vua Hùng đã tạo nên những truyền thuyết, truyện cổ tích quen thuộc với người Việt như: sự tích bánh chưng, bánh giày; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Thánh Gióng,...

Đến nay, Lễ hội Đền Hùng chính được tổ chức hàng năm tại Đền Hùng (Việt Trì, Phú Thọ). Lễ hội đã thu hút hàng triệu người dân và du khách đến tham dự. Đồng thời, các hoạt động cúng, lễ cũng được nhiều gia đình tổ chức tại nhà và địa phương mình.

Tại sao Giỗ Tổ Hùng Vương vào ngày 10 tháng 3?

Lễ Giỗ Tổ quen thuộc là vậy, nhưng tại sao ngày Giỗ Tổ lại là ngày 10 tháng 3? Hay có phải ngày 10 tháng 3 là ngày Giỗ của vị riêng Vua Hùng nào hay không? 

Thực ra, có rất nhiều cách giải thích cho câu hỏi trên. Tuy nhiên, câu trả lời hợp lý và được nhiều người đồng thuận nhất có thể là câu chuyện dưới đây. 

Theo đó, thời xưa, người dân không tổ chức đi Lễ Giỗ Tổ vào ngày 10 tháng 3 âm lịch mà thường tự chọn một ngày tốt và đến cúng bái đền thờ Vua Hùng quanh năm. Thời điểm người dân đi lễ nhiều nhất là những tháng xuân - thu. Riêng người dân xã Hy Cương của phủ Lâm Thao lại lấy ngày 11 tháng 3 âm lịch làm ngày lễ riêng. 

Nhận thấy sự tốn kém và không thể hiện rõ lòng thành kính với Vua Hùng, vào năm 1917, Tuần phủ Phú Thọ Lê Trung Ngọc đã làm bản tấu lên Lễ Bộ, xin Triều đình định lệ ngày 10 tháng 3 âm lịch hàng năm là ngày để người dân cả nước Việt Nam kính tế Quốc Tổ Hùng Vương, trước một ngày so với ngày lễ của dân xã Hy Cương. 

Sau đó, Lễ Bộ đã phúc đáp và định lệ lấy ngày 10 tháng 3 âm lịch hàng năm là ngày Giỗ Tổ các Vua Hùng. Đồng thời, Triều đình quy định thêm về lễ vật, nghi thức và nghi lễ tế Tổ để người dân thực hiện. 

Từ đó về sau, ngày 10 tháng 3 hàng năm đã luôn là ngày truyền thống để các thế hệ người dân Việt Nam cùng hướng về Đền thờ Vua Hùng ở Phú Thọ, tôn vinh và tưởng nhớ các Vua Hùng. 

Thời gian nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương 2024

Năm 2024, ngày Giỗ Tổ rơi vào thứ Năm, ngày 18 tháng 4. Ngày nghỉ rơi vào giữa tuần nên năm nay người lao động và học sinh, sinh viên được nghỉ trọn một ngày duy nhất. Theo Điều 112 của Luật Lao Động (2019), ngày Giỗ Tổ là ngày nghỉ theo luật, nên người lao động vẫn được trả lương. Đồng thời, nếu đi làm vào ngày này, người lao động sẽ được trả 300% lương so với ngày thường. 

Với lịch nghỉ như vậy, hy vọng bạn sẽ chủ động sắp xếp thời gian để có một ngày nghỉ lễ trọn vẹn bên người thân và gia đình. 

Các hoạt động chính trong tại Lễ hội Đền Hùng

Ngày Giỗ Tổ diễn những hoạt động chính sau: 

Lễ rước kiệu vua: đây là phần lễ được thực hiện đầu tiên. Theo đó, kiệu vua cùng với lọng, cờ, hoa sẽ được rước bởi một đám rước mặc trang phục truyền thống từ chân núi đến đến Thượng như một nghi thức bắt đầu nghi lễ.

Lễ dâng hương: với lễ dâng hương, mỗi người dân khi đi lễ sẽ được thắp nén hương để tỏ lòng thành

Bên cạnh phần lễ, nhiều trò chơi và hoạt động khác cũng được tổ chức tại Lễ hội Đền Hùng như: hát xoan, thi vật, kéo co, thi bơi trải,...

Những lưu ý khi đi Lễ Giỗ Tổ Vua Hùng

Khi đến Đền Hùng, mọi người cần quan tâm đến những lưu ý sau để trải nghiệm Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương một cách văn minh, trọn vẹn: 

• Ra - vào có hàng, lối, không chen lấn, gây mất trật tự và sự linh thiêng của Đất Tổ
• Ăn mặc lịch sự, không hở hang, đúng thuần phong mỹ tục của dân tộc
• Không nên đốt quá nhiều tiền vàng, đồ mã; đồng thời nên chuẩn bị nhang thắp và đồ thờ từ trước
• Tắt điện thoại hoặc để chế độ rung trước khi vào đền, không gây ồn ào trong không gian đền
• Nên làm điều thiện, giữ sự văn minh, văn hóa; không gây gổ, trộm cắp, làm mất vệ sinh nơi linh thiêng

Dịp Giỗ Tổ Hùng Vương là một ngày lễ chiếm vị trí quan trọng trong văn hóa và tín ngưỡng người Việt Nam. Do đó, mỗi người dân Việt Nam ta nên hiểu rõ về công ơn các vị Vua Hùng, cũng như lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc để thể hiện sự thành kính và biết ơn của bản thân với những người có công với đất nước. 

Hy vọng, với những thông tin về ngày Lễ hội Đền Hùng mà Đất Việt Medical cung cấp, bạn đã hiểu thêm về ngày lễ này, cũng như những lưu ý khi tham dự lễ hội vào ngày 10 tháng 3 âm lịch tới. Chúc bạn nhiều sức khỏe và có một ngày nghỉ lễ ý nghĩa!