Chỉ số sắt trong máu ký hiệu là gì? Đây là câu hỏi nhiều người đặt ra khi cầm kết quả xét nghiệm mà chưa hiểu rõ Fe, TIBC hay Ferritin nghĩa là gì. Những ký hiệu này không chỉ đơn thuần là con số, mà còn phản ánh sức khỏe tổng thể của bạn. Vậy thì hãy cùng Đất Việt Medical khám phá ý nghĩa và cách đọc chỉ số sắt chuẩn xác trong bài viết này nhé!

Chỉ số xét nghiệm sắt là gì?

Chỉ số xét nghiệm sắt là chỉ số giúp đánh giá tình trạng sắt trong máu, từ đó xác định khả năng hấp thu và dự trữ sắt của cơ thể. Sắt là khoáng chất thiết yếu, chiếm phần lớn trong huyết sắc tố của hồng cầu, giúp vận chuyển oxy đến các cơ quan. Ngoài ra, một phần sắt được lưu trữ trong ferritin hoặc gắn với transferrin trong máu để duy trì sự cân bằng.

Xét nghiệm sắt trong máu giúp bác sĩ đánh giá tình trạng thiếu sắt hoặc thừa sắt, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp. Mức sắt trong cơ thể không cố định mà thay đổi theo chế độ ăn uống, mức độ hấp thu và tình trạng bệnh lý. Khi lượng sắt thấp, cơ thể có nguy cơ thiếu máu, suy giảm miễn dịch và mệt mỏi. Ngược lại, dư thừa sắt có thể gây tổn thương gan, tim và các cơ quan khác.

Xét nghiệm chỉ số sắt toàn phần (Fe) thường đi kèm với các xét nghiệm khác như ferritin, transferrin để có cái nhìn tổng thể về tình trạng sắt trong cơ thể. Kết quả xét nghiệm giúp phát hiện sớm các rối loạn liên quan đến chuyển hóa sắt, hỗ trợ điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và điều trị hiệu quả.

Tham khảo:

• Chỉ số AFP trong máu là gì và ý nghĩa
• Chỉ số baso trong máu bằng 0 có nghĩa là gì? Cần làm gì?
• Chỉ số HGB trong máu là gì? HGB bao nhiêu là nguy hiểm

Chỉ số sắt trong máu ký hiệu là gì?

Chỉ số sắt trong máu được thể hiện qua nhiều ký hiệu khác nhau, mỗi chỉ số phản ánh một khía cạnh cụ thể về tình trạng sắt trong cơ thể:

• Chỉ số sắt trong máu ký hiệu là Fe khi xét nghiệm sắt huyết thanh, cho biết lượng sắt đang lưu thông trong máu, giúp đánh giá tình trạng thiếu hoặc thừa sắt. 
• Chỉ số sắt trong máu ký hiệu là TIBC khi xét nghiệm tổng khả năng gắn kết sắt, đo lượng transferrin có thể gắn sắt, phản ánh khả năng vận chuyển sắt trong máu. 
• Chỉ số sắt trong máu ký hiệu là Ferritin khi cần đánh giá lượng sắt dự trữ trong cơ thể, thường được sử dụng để phát hiện tình trạng thiếu sắt sớm.

Ngoài ra, chỉ số sắt trong máu còn được ký hiệu là UIBC (khả năng gắn sắt không bão hòa) để đo lượng transferrin chưa bão hòa với sắt, trong khi được ký hiệu là TSAT khi cần xét nghiệm độ bão hòa transferrin (được tính bằng cách lấy Fe huyết thanh chia cho TIBC).

Cách đọc chỉ số sắt trong máu chuẩn y khoa

Sau khi đã hiểu về ý nghĩa “chỉ số sắt trong máu ký hiệu là gì?”, bạn có thể đọc thêm về ý nghĩa, cách đọc của từng chỉ số ngay sau đây. Mỗi chỉ số phản ánh một khía cạnh sức khỏe khác nhau, giúp bác sĩ chẩn đoán thiếu máu do thiếu sắt hoặc rối loạn chuyển hóa sắt.

1. Xét nghiệm sắt huyết thanh 

Xét nghiệm sắt huyết thanh đo lượng sắt đang lưu thông trong máu. Giá trị bình thường ở nam giới từ 70 - 175 mcg/dL, ở nữ giới từ 50 - 150 mcg/dL và chỉ số sắt huyết thanh ở trẻ em từ 50 - 120 mcg/dL. Khi chỉ số sắt huyết thanh thấp, có thể liên quan đến thiếu máu do thiếu sắt, mất máu mãn tính hoặc chế độ ăn thiếu sắt. Ngược lại, nếu chỉ số sắt trong máu cao, có thể là dấu hiệu của bệnh lý tan máu, viêm gan hoặc tình trạng quá tải sắt.

2. Tổng khả năng gắn kết sắt (TIBC) 

Tổng khả năng gắn kết sắt (TIBC) phản ánh khả năng vận chuyển sắt của transferrin trong máu. Giá trị bình thường dao động từ 250 - 450 mcg/dL (hoặc 45 - 76 mcmol/L). Khi TIBC tăng cao, thường gặp trong thiếu máu thiếu sắt, trong khi chỉ số thấp có thể liên quan đến bệnh lý viêm mạn tính, suy dinh dưỡng hoặc bệnh gan.

3. Khả năng gắn sắt không bão hòa (UIBC)

Khả năng gắn sắt không bão hòa (UIBC) đo lượng transferrin chưa gắn kết với sắt. Chỉ số này được tính bằng công thức UIBC = TIBC - sắt huyết thanh. Khi UIBC tăng, cơ thể có thể đang thiếu sắt, ngược lại, nếu giảm, có thể là dấu hiệu của quá tải sắt.

4. Độ bão hòa transferrin (TSAT) 

Độ bão hòa transferrin (TSAT) thể hiện tỷ lệ phần trăm transferrin đã bão hòa với sắt. Giá trị bình thường ở nam giới là 10% - 50%, ở nữ giới là 15% - 50%. Nếu TSAT giảm dưới mức này, thường gặp trong thiếu máu thiếu sắt, trong khi tăng cao có thể do bệnh lý quá tải sắt hoặc viêm gan.

5. Ferritin huyết thanh 

Ferritin huyết thanh là chỉ số đánh giá sắt dự trữ trong cơ thể. Giá trị bình thường ở nam giới từ 30 - 300 ng/mL, ở nữ giới từ 15 - 150 ng/mL. Ferritin giảm <12 ng/mL là dấu hiệu đặc trưng của thiếu máu thiếu sắt, nhưng khi tăng cao có thể gặp trong viêm nhiễm, bệnh gan hoặc ung thư.

6. Thụ thể transferrin 

Thụ thể transferrin giúp đánh giá khả năng vận chuyển sắt đến các tế bào. Xét nghiệm này hữu ích trong phân biệt thiếu máu thiếu sắt với thiếu máu do bệnh mãn tính. Khi thụ thể transferrin tăng cao, thường cho thấy cơ thể đang thiếu sắt và cần bổ sung kịp thời.

Những lưu ý khi xét nghiệm chỉ số sắt trong máu

Khi thực hiện xét nghiệm chỉ số sắt trong máu, bạn cần lưu ý:

• Thời điểm lấy mẫu: Chỉ số sắt huyết thanh có sự dao động theo thời gian trong ngày, thường cao vào buổi sáng và giảm dần vào buổi chiều. Vì vậy, nên lấy máu vào buổi sáng để đảm bảo độ chính xác cao nhất.
• Nhịn ăn trước khi xét nghiệm: Người bệnh cần nhịn ăn ít nhất 12 giờ trước khi xét nghiệm, chỉ được uống nước lọc. Việc ăn uống trước đó có thể làm thay đổi nồng độ sắt trong máu, dẫn đến kết quả sai lệch.
• Tránh sử dụng thực phẩm và thuốc ảnh hưởng đến sắt: Trong 1 - 2 ngày trước xét nghiệm, nên hạn chế dùng thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, gan động vật, rau lá xanh đậm. Ngoài ra, không nên uống thuốc bổ sung sắt hoặc vitamin chứa sắt vì có thể làm tăng nồng độ sắt trong máu.
• Không uống rượu, bia, cà phê trước xét nghiệm: Các chất kích thích như rượu, bia và cà phê có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm, làm sai lệch chỉ số sắt huyết thanh.
• Thông báo cho bác sĩ về thuốc đang sử dụng: Một số loại thuốc như thuốc tránh thai, kháng sinh hoặc thuốc điều trị bệnh lý mạn tính có thể ảnh hưởng đến chỉ số sắt trong máu. Hãy thông báo cho bác sĩ để được tư vấn có cần tạm ngưng thuốc trước xét nghiệm hay không.

Hiểu rõ "chỉ số sắt trong máu ký hiệu là gì" giúp bạn theo dõi sức khỏe hiệu quả qua các xét nghiệm như Fe, Ferritin. Những chỉ số này có thể được thực hiện dễ dàng trên máy sinh hóa hiện đại là Zybio EXC200, hoặc Zybio EXC400. Với thiết kế thông minh, công nghệ tiên tiến, các máy này cung cấp kết quả chỉ số sắt trong máu nhanh chóng, chính xác, hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán kịp thời. Hãy nhớ kiểm tra sức khỏe định kỳ tại những cơ sở y tế uy tín để bảo vệ sức khỏe tốt nhất nhé!