Nhờ khả năng xét nghiệm được các chất hóa học trong máu mà máy phân tích sinh hóa đã trở thành thiết bị không thể thiếu đối với các phòng khám. Vậy máy có cấu tạo như thế nào và nguyên lý hoạt động ra sao? Đất Việt Medical sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi này qua bài viết dưới đây.

Máy phân tích sinh hóa là gì?

Máy xét nghiệm sinh hóa là thiết bị y tế dùng để đo nồng độ các chất hóa học có trong mẫu bệnh phẩm, từ đó máy giúp cung cấp những cơ sở đáng tin cậy để bác sĩ đưa ra các kết luận về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Máy sinh hóa đóng vai trò trong nghiên cứu các thay đổi sinh lý cũng như bệnh lý của cơ thể người. Đặc biệt, máy có đóng góp rất quan trọng vào hoạt động chẩn đoán và theo dõi tình trạng bệnh.

Đọc thêm:

• Tìm hiểu cơ sở vật lý của máy xét nghiệm sinh hóa
• Máy xét nghiệm hóa sinh giá bao nhiêu?
• Máy xét nghiệm sinh hóa tự động 400 test/h EXC 400 chính hãng

 

Mặc dù kết quả xét nghiệm phản ánh các chất hóa học trong cơ thể người. Tuy nhiên, kết quả ấy cũng có thể bị tác động bởi các yếu tố như độ tuổi, giới tính, thói quen sinh hoạt, dinh dưỡng,...

Cấu tạo chung của máy phân tích sinh hóa

Các máy sinh hóa sẽ có cấu tạo khác nhau tùy thuộc vào hãng sản xuất, nhưng nhìn chung các máy vẫn sẽ có những bộ phận cấu tạo chủ yếu sau:  

Nguồn sáng

Nguồn sáng là một loại đèn chiếu ánh sáng trắng. Ánh sáng trắng là ánh sáng tổng hợp của nhiều bước sóng khác nhau (các dải bước sóng dao động từ 380 nm - 760 nm). Từ loại ánh sáng này mà máy có thể chọn ra những bước sóng phù hợp với từng loại xét nghiệm. 

Bộ chọn bước sóng

Bộ chọn bước sóng được dùng để lọc lấy một bước sóng chuẩn cho từng xét nghiệm sinh hóa. Bộ chọn bước sóng giúp một dải bước sóng phù hợp đi tới cuvet và thực hiện quá trình phân tích.

Cuvet

Cuvet là một vật chứa có cạnh thẳng và thường có tiết diện vuông. Cuvet thường trong suốt và có chức năng khá giống với ống nghiệm. Nhờ có cuvet suốt mà bước sóng có thể đi xuyên qua và quá trình phân tích dung dịch được thực hiện.

Bộ phát hiện quang

Bộ phát hiện quang giúp biến đổi tín hiệu ánh sáng thu được sau khi đi qua cuvet thành một loại tín hiệu điện. Các bộ phát hiện quang thường dùng hiện nay là photođiốt, phototranzito, đây là những bộ có độ nhạy cao hơn nhiều so với các linh kiện khác.

Hiển thị

Kết quả phân tích cuối cùng sẽ được máy hiển thị trên bộ hiển thị riêng. Các dòng máy sinh hóa khác nhau sẽ có cách hiển thị kết quả khác nhau: Có máy hiển thị số trên màn hình LED 7 thanh, có máy hiển thị dưới dạng CRT hoặc LCD (màn hình tinh thể lỏng).

Nguyên lý hoạt động của máy phân tích sinh hóa - phương pháp đo quang

Các dòng máy sinh hóa hiện nay chủ yếu sử dụng phương pháp đo màu (đo quang) để phân tích các chất hóa học có trong mẫu bệnh phẩm. Mẫu bệnh phẩm sẽ được kết hợp với hóa chất trong cuvet để máy có thể phân tích được chính xác chỉ số cần đo.

Máy chiếu một nguồn ánh sáng trắng đi qua bộ lọc để từ đó nhận bước sóng phù hợp với chỉ số và hóa chất cần xét nghiệm. Máy sẽ quét và thu cường độ ánh sáng tới, sau đó cường độ ánh sáng này đi qua cuvet rồi chuyển thành tín hiệu điện. Nhờ đó máy có thể tính toán ra kết quả cuối cùng và đưa ra trên màn hình hiển thị.

Muốn hiểu được phương pháp đo quang, bạn phải hiểu về bản chất của ánh sáng và những lý thuyết về chuyển động của phân tử mà chúng tôi cung cấp dưới đây:

Bản chất của ánh sáng

Ánh sáng là một vật chất vừa có tính chất hạt, vừa có tính chất sóng. Dựa vào tính chất sóng của ánh sáng, chúng ta giải thích được các hiện tượng về phân cực, giao thoa, nhiễu xạ của ánh sáng. Dựa vào tính chất hạt, chúng ta biết được các hiện tượng quang hóa, quang điện và hấp thụ ánh sáng.

Sự chuyển động của phân tử và các mức năng lượng phân tử vật chất

Do tính chất phức tạp về mặt cấu tạo của phân tử so với nguyên tử mà chuyển động của phân tử cũng vô cùng phức tạp. Chuyển động của phân tử bao gồm chuyển động của các nguyên tử, chuyển động quay và dao động của chính bản thân phân tử đó:

• Chuyển động điện tử bên trong phân tử sẽ tạo nên đám mây điện tử
• Chuyển động dao động là sự thay đổi mang tính tuần hoàn về vị trí tương đối của các hạt nhân nguyên tử bên trong phân tử
• Chuyển động quay là sự thay đổi mang tính tuần hoàn định hướng phân tử trong không gian

Các dạng chuyển động trên xảy ra đồng thời và tương tác qua lại. Mỗi dạng chuyển động đều có loại năng lượng đặc trưng riêng, đó là năng lượng điện tử, năng lượng quay và năng lượng dao động.

Sự tương tác giữa ánh sáng và các phân tử vật chất - nguyên lý đo quang

Nguyên lý đo quang là nguyên lý dựa trên lý thuyết về hiện tượng quang phổ hấp thụ.

Cụ thể, hiện tượng quang phổ hấp thụ là quá trình tương tác giữa photon (hạt của ánh sáng) với vật chất. 

Khi chiếu một chùm sáng (gồm có nhiều photon với các mức năng lượng khác nhau) đi qua một mẫu xét nghiệm, mẫu chỉ hấp thụ có chọn lọc các photon có mức năng lượng khớp với các mức năng lượng đặc trưng của phân tử vật chất đó.

Như vậy, các phân tử có kết cấu và cấu tạo khác nhau sẽ hấp thụ bước sóng khác nhau. Từ đó, ánh sáng sẽ kích hoạt phản ứng trong cuvet xảy ra và thực hiện quá trình phân tích tiếp theo. 

Trên đây là lý thuyết về nguyên lý hoạt động của máy xét nghiệm sinh hóa. Hy vọng bạn đã hiểu hơn về những lý thuyết cơ sở để có thể vận hành máy hiệu quả nhất. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hoặc câu hỏi nào cần được giải đáp, hãy liên hệ ngay với Đất Việt Medical theo thông tin sau đây:

Địa chỉ: Số 9 ngõ 216 đường Trương Định, phường Tương Mai, quận Hoàng Mai, Hà Nội

Hotline: 02423.228.333 - 0901.333.689