Khi xuất hiện bão mặt trời, bầu trời đêm được tô điểm bởi những ánh sáng cực quang kỳ ảo, tuy nhiên bão mặt trời cũng tiềm ẩn nhiều nguy hại tới sức khỏe con người. Bão mặt trời có thể ảnh hưởng lên cả hệ thống tuần hoàn và hệ thần kinh của con người, gây nên những hệ lụy nghiêm trọng tới sức khỏe. Trong bài viết hôm nay của Đất Việt Medical, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin về bão mặt trời, cách bão mặt trời ảnh hưởng đến sức khỏe con người, cũng như biện pháp bảo vệ sức khỏe khi có bão mặt trời.  

Bão mặt trời là gì?

Bão mặt trời, còn được biết đến với tên gọi là cơn bão địa từ (bão từ), là một hiện tượng thiên nhiên xảy ra khi Mặt Trời phóng thích một lượng lớn năng lượng dưới dạng gió mặt trời và plasma. Khi những dòng hạt này va chạm với từ trường Trái Đất, chúng có thể tạo ra những thay đổi đáng kể trong từ quyển Trái Đất, dẫn đến những hiện tượng như cực quang và có thể gây ra sự gián đoạn trong các hệ thống liên lạc, vô tuyến.

Mặt Trời hoạt động theo một chu kỳ khoảng 11 năm, được biết đến là chu kỳ hoạt động mặt trời. Trong suốt chu kỳ này, hoạt động của Mặt Trời thay đổi từ tối thiểu đến tối đa, với sự gia tăng số lượng bão mặt trời và cực quang.

Một trong những sự kiện bão mặt trời nổi tiếng nhất là sự kiện Carrington vào năm 1859, được đặt tên theo nhà thiên văn học Richard Carrington, người đã quan sát và ghi chép lại sự kiện này. Đây là một trong những cơn bão mặt trời mạnh nhất từng được ghi nhận, với các hiệu ứng địa từ mạnh mẽ đến mức đã làm hỏng hệ thống điện báo và gây ra cực quang có thể nhìn thấy ở các nước vĩ độ thấp như Cuba và Hawaii.

Tham khảo:

• Các bệnh mùa hè phổ biến mà ai cũng cần đề phòng
• Làm thế nào để tăng cường hệ miễn dịch khi vào hè?
• Làm việc hoặc tập thể dục ngoài trời nắng nóng cần lưu ý điều gì?

Bão mặt trời năm 2024

Năm 2024 đã chứng kiến một trong những cơn bão mặt trời mạnh mẽ nhất trong hai thập kỷ qua. Các nhà khoa học từ Viện hàn lâm Khoa học Nga đã dự đoán rằng cơn bão này có thể đạt tới cấp G4 trên thang đo 5 cấp của Cơ quan Khí quyển và Đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), với khả năng đạt cấp G5 là 15%. Điều này có nghĩa là cơn bão có thể gây ra sự cố lớn cho lưới điện, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các vệ tinh và hệ thống liên lạc vô tuyến của nhiều quốc gia..

Các sự kiện bão mặt trời thường được đánh dấu bởi sự phóng thích plasma và bức xạ từ Mặt Trời, gọi là CME (Coronal Mass Ejection) hay nhật hoa. Vụ đầu tiên trong số các vụ phun trào nhật hoa từ mặt trời diễn ra vào 23 giờ ngày 10 tháng 5 (theo giờ Việt Nam), hiện tượng này đã mang theo một lượng lớn plasma và bức xạ, gây ra hiện tượng cực quang rực rỡ khắp thế giới.

Điều đặc biệt là cơn bão mặt trời tháng 5 năm 2024 đã gây ra hiện tượng cực quang ở những vùng vĩ độ thấp hơn so với bình thường, từ Bắc Mỹ đến cả Nam bán cầu, khiến cực quang có thể được nhìn thấy từ bang Florida (Mỹ) và Mexico ở Bắc Mỹ, đến New Zealand và Argentina ở Nam bán cầu. Điều này không chỉ là một trải nghiệm thị giác đáng kinh ngạc mà còn là một dấu hiệu của sức mạnh đáng gờm từ bão mặt trời.

Các nhà khoa học cũng đã ghi nhận những ảnh hưởng tiềm ẩn đối với sức khỏe con người, bao gồm đau đầu, mệt mỏi, tim đập nhanh, tăng huyết áp, tâm trạng thay đổi thất thường và mất ngủ. Một số báo cáo chính thức cũng cho thấy tỉ lệ tử vong do đau tim và đột quỵ tăng nhẹ trong thời gian diễn ra hiện tượng thiên văn này.

Tuy nhiên, các nhà khoa học nhấn mạnh rằng, mặc dù có những ảnh hưởng nhất định, hiện tượng thiên văn này không ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe con người nếu chúng ta duy trì lối sống lành mạnh, tránh căng thẳng và chăm sóc sức khỏe hợp lý. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu biết về các hiện tượng thiên nhiên và cách chúng ta có thể thích ứng với chúng.

Bão mặt trời ảnh hưởng đến sức khỏe con người như thế nào?

Bão mặt trời, với sức mạnh vô hình của mình, không chỉ làm đẹp bầu trời bằng những màn cực quang ngoạn mục mà còn ẩn chứa những tác động tiềm ẩn đến sức khỏe con người. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, những người mắc bệnh tim mạch và thần kinh có thể cảm nhận rõ rệt những ảnh hưởng từ hiện tượng này.

Các triệu chứng thường gặp bao gồm đau đầu, mệt mỏi, tim đập nhanh, tăng huyết áp, và mất ngủ. Những người cao tuổi hoặc những người có bệnh lý mãn tính có thể cảm thấy mệt mỏi và bồn chồn hơn bình thường, thậm chí có thể dẫn đến tử vong trong một số trường hợp cực kỳ hiếm gặp (tỉ lệ xảy ra là vô cùng nhỏ, thường ở những người có bệnh lý từ trước).

Phó giáo sư - Tiến sĩ Hà Duyên Châu, nguyên Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, đã giải thích rằng các bộ phận như tim, não và xương đều có các tế bào mang từ tính, do đó chúng dễ mẫn cảm với bão từ. Khi bão mặt trời xảy ra, tần số nhịp tim và huyết áp có thể tăng lên đáng kể, đặc biệt là ở những người mắc bệnh tim mạch và thần kinh.

Ngoài ra, các nhà khoa học cũng nhận thấy rằng trong thời kỳ hoạt động mạnh của Mặt Trời, số lượng bạch cầu trong máu giảm, điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch. Điều này cho thấy rằng, mặc dù bão mặt trời không trực tiếp gây hại đến sức khỏe của đại đa số người dân, nhưng đối với những người có sức khỏe yếu hoặc mắc bệnh lý cụ thể, hiện tượng này có thể làm tăng nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

Tuy nhiên, theo chuyên trang sức khỏe Health và Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA), bức xạ có hại từ bão mặt trời không thể xuyên qua bầu khí quyển Trái Đất để ảnh hưởng trực tiếp đến con người trên mặt đất. Điều này có nghĩa là, trong hầu hết các trường hợp, bão mặt trời không gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.

Cách bảo vệ sức khỏe hiệu quả khi có bão mặt trời

Khi bão mặt trời ập đến, không chỉ hệ thống liên lạc và vệ tinh bị ảnh hưởng, mà sức khỏe của chúng ta cũng có thể bị tác động. Đặc biệt, người già và trẻ nhỏ có thể cảm thấy mệt mỏi hơn và dễ bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của từ trường Trái Đất. Dưới đây là một số biện pháp mà bạn có thể thực hiện để bảo vệ sức khỏe trong những thời điểm này:

• Hạn chế ra ngoài: Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là vào thời điểm bão mặt trời đang diễn ra. Nếu cần thiết phải ra ngoài, hãy đảm bảo rằng bạn đã áp dụng các biện pháp bảo vệ như đeo kính râm và sử dụng kem chống nắng.
• Chăm sóc đặc biệt cho người già và trẻ em: Nhóm tuổi này cần được chăm sóc kỹ lưỡng hơn do họ nhạy cảm hơn với các thay đổi từ trường. Đảm bảo rằng họ có đủ nước uống, nghỉ ngơi và tránh căng thẳng.
• Theo dõi sức khỏe: Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng bất thường như đau đầu, mệt mỏi, hoặc rối loạn tim mạch, hãy liên hệ với bác sĩ chuyên môn để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và ngủ đủ giấc là những yếu tố quan trọng giúp cơ thể chống chọi với những tác động từ môi trường.
• Giáo dục và nâng cao nhận thức: Hiểu biết về bão mặt trời và cách chúng ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ giúp bạn và gia đình có những biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Bằng cách áp dụng những biện pháp này, bạn có thể giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe của mình và gia đình trước những tác động tiềm ẩn của bão mặt trời. Hãy nhớ rằng, sự chuẩn bị và phòng ngừa là chìa khóa vàng để đối phó với những thách thức mà thiên nhiên mang lại. 

Như vậy, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về bão mặt trời và cách bão mặt trời ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Từ việc hiểu rõ bản chất của bão mặt trời, đến việc nhận diện các triệu chứng và biện pháp bảo vệ sức khỏe, mỗi chúng ta đều có thể chủ động giảm thiểu rủi ro và tăng cường sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Đặc biệt, trong thời điểm có bão mặt trời, nếu bạn hoặc người thân xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau đầu, mệt mỏi, rối loạn tim mạch, hoặc thay đổi tâm trạng, hãy tìm đến các cơ sở y tế để được kiểm tra và tư vấn kịp thời. Đất Việt Medical tin rằng, với các máy xét nghiệm hiện đại, bạn sẽ được tư vấn về tình trạng sức khỏe một cách chính xác và nhanh chóng!