Nhiều bệnh nhân thắc mắc “chỉ số MCV và MCH trong máu là gì?” khi nhận kết quả xét nghiệm huyết học. Hai chỉ số này liên quan trực tiếp đến kích thước hồng cầu và lượng hemoglobin trong mỗi hồng cầu, từ đó phản ánh tình trạng vận chuyển oxy của cơ thể. Bài viết dưới đây của Đất Việt Medical giúp giải thích rõ bản chất từng chỉ số, giá trị bình thường và cách nhận biết dấu hiệu bất thường để có hướng xử trí phù hợp.

Đọc thêm:

• Chỉ số HP trong máu là gì? Có chính xác không?
• Chỉ số CA 19-9 trong máu là gì? Ý nghĩa giá trị CA 19-9 cao/thấp
• Chỉ số WBC trong máu là gì? WBC bao nhiêu là bình thường?

Chỉ số MCV và MCH trong máu là gì? Phân biệt chi tiết

Chỉ số MCV và MCH trong máu là gì? MCV và MCH là hai thông số quan trọng trong xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu nhằm đánh giá đặc điểm hồng cầu. MCV (Mean Corpuscular Volume) biểu thị thể tích trung bình của hồng cầu. Chỉ số này phản ánh kích thước của từng tế bào hồng cầu, qua đó cho thấy khả năng chuyên chở oxy có hiệu quả hay không. Hồng cầu quá nhỏ hoặc quá lớn đều có thể liên quan đến rối loạn tạo máu, thiếu máu thiếu sắt hoặc thiếu máu hồng cầu to.

Trong khi đó, MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin) biểu thị lượng hemoglobin trung bình trong mỗi hồng cầu. Hemoglobin là một loại protein mang oxy, đóng vai trò thiết yếu cho hoạt động sống của tế bào. Khi lượng hemoglobin thay đổi, khả năng vận chuyển oxy cũng bị ảnh hưởng. Nhận biết chỉ số MCV và MCH trong máu là gì giúp bác sĩ phân loại thiếu máu và xác định hướng điều trị phù hợp. Đây cũng là cơ sở quan trọng để đánh giá tình trạng thiếu máu tiềm ẩn khi triệu chứng chưa rõ ràng.

Giá trị bình thường của MCV và MCH

MCV thể hiện kích thước trung bình của hồng cầu, với giá trị bình thường dao động từ 80 đến 100 femtoliter. Nếu MCV thấp hơn mức này, hồng cầu được xem là nhỏ và thường gợi ý tình trạng thiếu máu thiếu sắt hoặc bệnh lý mạn tính. Ngược lại, MCV cao phản ánh hồng cầu to, có thể liên quan đến thiếu vitamin B12 hoặc folate.

Giá trị MCH bình thường ở người trưởng thành nằm trong khoảng 27 đến 33 picogram mỗi tế bào hồng cầu. MCH thấp cho thấy giảm lượng hemoglobin, thường đi kèm MCV thấp trong thiếu máu thiếu sắt. Trường hợp MCH cao có thể gặp trong bệnh lý hồng cầu to. Nhận biết Chỉ số MCV và MCH bình thường giúp phát hiện sớm rối loạn tạo máu và đánh giá mức độ thiếu máu, đặc biệt trong các tình trạng mạn tính hoặc thiếu chất dinh dưỡng.

Ý nghĩa chỉ số MCV và MCH thấp/cao bất thường

Chỉ số MCV và MCH bất thường trong xét nghiệm máu có thể liên quan đến một số tình huống cần được can thiệp y khoa. Cụ thể:

1. Dấu hiệu bất thường liên quan đến MCV

Chỉ số MCV phản ánh kích thước hồng cầu, vì vậy thay đổi của chỉ số này thường liên quan trực tiếp đến các vấn đề huyết học quan trọng mà người bệnh cần lưu ý.

• Chỉ số MCV thấp (microcytosis) dưới 80 fl, thường gặp trong:
• Thiếu máu thiếu sắt.
• Thalassemia.
• Các rối loạn hemoglobin bẩm sinh.

Chỉ số MCV cao (macrocytosis) trên 100 fl, có thể liên quan đến:

• Thiếu máu ác tính.
• Thiếu vitamin B12.
• Thiếu folate.
• Bệnh gan mạn tính.
• Rối loạn tủy xương như hội chứng rối loạn sinh tủy.

2. Dấu hiệu bất thường liên quan đến MCH

Chỉ số MCH cho biết lượng hemoglobin trung bình trong mỗi hồng cầu, do đó sự tăng hoặc giảm MCH có thể giúp định hướng nguyên nhân thiếu máu.

Chỉ số MCH thấp có thể gặp trong hai nhóm tình trạng chính:

• Thiếu máu nhược sắc và thiếu máu hồng cầu nhỏ khi hemoglobin giảm.
• Thiếu sắt do mất máu kéo dài, rối loạn tạo hemoglobin như thalassemia hoặc thiếu máu hồng cầu hình liềm.
• Viêm mạn tính do bệnh thận, bệnh gan, ung thư làm giảm tổng hợp hemoglobin.

Chỉ số MCH cao liên quan nhiều đến thiếu máu hồng cầu to:

• Thiếu folate hoặc vitamin B12 dẫn đến tạo hồng cầu lớn bất thường.
• Rối loạn hấp thu vitamin hoặc tác dụng phụ thuốc hóa trị.
• Rối loạn chức năng tuyến giáp.
• Lạm dụng rượu trong thời gian dài.

Chỉ số MCV và MCH bất thường cần làm gì?

Khi kết quả xét nghiệm có chỉ số MCV và MCH bất thường, điều quan trọng nhất là tuân thủ chỉ định chuyên môn của bác sĩ. Hai chỉ số này chỉ mang ý nghĩa định hướng mà chưa thể kết luận bệnh lý nếu tách biệt khỏi các thông số khác của công thức máu và triệu chứng lâm sàng. 

Người bệnh không nên tự diễn giải kết quả hoặc tìm cách điều chỉnh bằng thuốc bổ, sắt hay vitamin khi chưa có chỉ định vì điều này có thể che lấp triệu chứng thật hoặc gây thừa chất, dẫn đến rối loạn chuyển hóa. 

Bài viết đã làm rõ chỉ số MCV và MCH trong máu là gì và ý nghĩa của từng chỉ số trên bảng xét nghiệm. Khi chỉ số MCV và MCH cao hoặc thấp, Quý khách cần thăm khám sớm để đánh giá toàn diện và có hướng điều trị phù hợp. Đất Việt Medical là đơn vị cung cấp các máy phân tích huyết học tiên tiến đến từ thương hiệu Zybio như Z3, Z52, EXZ6000, giúp cơ sở y tế đảm bảo khối lượng xét nghiệm và chất lượng chẩn đoán cận lâm sàng.